รายงานข่าวจากต่างประเทศ ระบุว่า มีตำรวจชายแดนประเทศจีนบังคับให้นักท่องเที่ยวต่างชาติ ปลดล็อคสมาร์ทโฟนของตน แล้วนำไปติดตั้งแอปสอดแนมเพื่อดาวน์โหลดและตรวจสอบข้อมูลส่วนตัวของนักท่องเที่ยว
สื่อต่างประเทศต่างๆ เช่น The Guardian และ The New York Times รายงานว่า มีนักเดินทางชาวต่างชาติที่พยายามเดินทางเข้าสู่เขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ ประเทศจีน โดยเดินทางผ่านทางด่านอีร์เกชทัม ที่พรมแดนประเทศคีร์กีซสถาน กำลังตกเป็นเป้าหมายการสอดแนมของจีน
โดยนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติที่เข้าสู่ประเทศจีนผ่านด่านอีร์เกชทัมนี้ จะถูกเจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมืองเรียกร้องให้เผยรหัส PIN โทรศัพท์ อีกทั้งยังบังคับให้ปลดล็อคโทรศัพท์และอุปกรณ์อื่นๆ เช่น กล้องถ่ายรูป และส่งให้เจ้าหน้าที่ซึ่งจะนำอุปกรณ์เหล่านี้ไปยังห้องตรวจสอบ แล้วค่อยทำการคืนอุปกรณ์ในเวลาหนึ่งชั่วโมงให้หลัง
หากนักท่องเที่ยวใช้ iPhone มันจะถูกส่งไปเข้าเครื่องสแกนเพื่ออ่านข้อมูล ส่วนอุปกรณ์ที่เป็น Android จะถูกลงแอปพลิเคชันที่ทำหน้าที่สอดแนมข้อมูลเช่นเดียวกัน
ส่วนใหญ่แล้ว แอปสอดแนมดังกล่าวจะถูกลบก่อนส่งอุปกรณ์คืน แต่เรื่องของเรื่อง คือ นักเดินทางบางรายพบว่ายังเจอแอปฯ ตัวที่ว่าในสมาร์ทโฟนหลังได้รับคืน
แอปสอดแนมที่ว่า มีชื่อว่า BXAQ หรือ เฟิ่งไฉ่ (蜂采: Fēng cǎi) ซึ่งเปรียบเปรยเหมือนกับ ผึ้งเก็บรวบรวมน้ำผึ้ง และโค้ดโปรแกรมของแอป นี้เรียกตัวเองว่า CellHunter หรือ MobileHunter
ข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญเรื่องความปลอดภัยระบบ ระบุว่า มัลแวร์ BAXQ ของจีนจะดูดเอาข้อมูลต่างๆ เช่น
- ข้อมูล E-mail
- ข้อความ
- รายชื่อ contact ต่างๆ
- call log หรือ ประวัติการโทรเข้า-ออก
- ข้อมูลของตัวอุปกรณ์
- ตารางนัดหมายต่างๆในปฏิทิน
- ดูว่าเครื่องนั้นๆ ลงแอปอะไรไว้บ้าง
- และ เก็บข้อมูลชื่อบัญชีผู้ใช้ในบางแอปในเครื่อง เป็นต้น
จากนั้น จะส่งรายงานข้อมูลดังกล่าวไปยังเซิร์ฟเวอร์ของตำรวจชายแดนจีน
หวังซ่งเหลียน นักวิจัยชาวจีนจากองค์กรสิทธิมนุษยชน ฮิวแมนไรท์วอทช์ กล่าว รัฐบาลจีนมักจะรวมเอากิจกรรมทางศาสนาซึ่งจัดโดยสันติวิธี และ การก่อการร้ายเป็นสิ่งเดียวกัน ไม่ว่าจะทางกฎหมาย หรือทางปฏิบัติ
ตัวมัลแวร์ BXAQ นั้นจึงตรวจจับไฟล์บางอย่างที่ทางการจีนมองว่าเป็น “ปัญหา” ไม่ว่าจะเป็น เพลงปลุกใจ/บทสวดของผู้ก่อการร้ายที่เป็นมุสลิม ภาพการสังหารตัวประกัน นิตยสารภาษาอังกฤษของกบลุ่มอัลกออิดะห์ หรือแม้แต่ไฟล์ปกติที่ไม่น่าจะมีพิษมีภัยอะไร เช่น บางหน้าของพจนานุกรมภาษาอาหรับ เทปบทสวดคำภีร์อัลกุรอ่าน ภาพเขียนและข้อความขององค์ ดาไล ลามะ หรือแม้แต่ พิธีการถือศีลอดช่วงเดือนรอมฎอน เป็นเรื่องเดียวกัน
เดิมที ทางการรัฐบาลจีน จำกัดเสรีภาพของชาวอุยกูร์ ที่นับถือศาสนาอิสลามตั้งแต่เดิมมาแล้ว และบังคับให้ดาวน์โหลดแอปสอดแนมของทางการรัฐบาลจีนที่ชื่อ “จิ้งหว่างเว่ยฉี่” (净网卫士: JingWang Weishi) ซึ่งการทำงานก็คล้ายกับ BXAQ ที่เน้นไปที่ฟังก์ชั่นการสอดแนมและเก็บข้อมูลมาจากเครื่องเป้าหมาย
การจำกัดเสรีภาพไม่ได้มีแค่การลงแอป แต่ยังรวมไปถึงการติดกล้องที่มีระบบตรวจจับใบหน้าไว้ตามท้องถนน รวมไปถึงในมัสยิด และมีข้อมูล DNA ที่ทางการจีนได้เก็บไว้ในฐานข้อมูลอีกด้วย
ซึ่ง ณ ตอนนี้ ไม่ใช่เพียงแค่ประชาชนในซินเจียง ที่เป็นมุสลิมที่ถูกสอดแนม แต่มันลามไปถึงนักท่องเที่ยวที่เป็นชาวต่างชาติด้วย
