AIS เปิดเผยผลการสำรวจ Thailand Cyber Wellness Index 2025 หรือ ดัชนีสุขภาวะดิจิทัลไทย ชี้คนไทย 66,302 คน ใน 77 จังหวัดทั่วประเทศ มีระดับสุขภาวะดิจิทัลอยู่ในระดับพื้นฐาน 0.70 คะแนน โดยกลุ่มเด็กและผู้สูงอายุยังคงเป็นกลุ่มเสี่ยงสูง
การสำรวจปีนี้เพิ่มการประเมินด้าน AI Literacy เป็นครั้งแรก พบคนไทยมีคะแนนเฉลี่ย 3.18 จาก 5.00 แสดงให้เห็นถึงช่องว่างทักษะที่จำเป็นต้องเร่งพัฒนาในยุค AI
กลุ่มเสี่ยงที่ต้องเฝ้าระวัง เด็กและผู้สูงอายุติดอันดับต้น
ข้อมูลจากการสำรวจครั้งนี้ชี้ชัดว่า เด็กอายุ 10-12 ปี และ ผู้ที่มีอายุมากกว่า 40 ปี เป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงที่สุดในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล สถานการณ์นี้สะท้อนถึงความท้าทายสำคัญที่ประเทศไทยต้องเผชิญ
กลุ่มเด็กและวัยรุ่นมักเผชิญกับปัญหาการใช้งานที่ไม่เหมาะสม การถูกหลอกลวงออนไลน์ และการขาดทักษะในการประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูル ขณะที่ผู้สูงอายุมักประสบปัญหาเรื่องความเข้าใจเทคโนโลยีใหม่และการปกป้องตนเองจากภัยไซเบอร์
AIS เน้นย้ำว่า กลุ่มเปราะบางเหล่านี้จำเป็นต้องได้รับการส่งเสริมทักษะดิจิทัลอย่างเร่งด่วนและต่อเนื่อง เพื่อป้องกันไม่ให้เป็นเหยื่อของอาชญากรรมไซเบอร์หรือการใช้งานที่ผิดพลาด
AI Literacy คนไทยยังต้องพัฒนา คะแนนเฉลี่ยแค่ 3.18
การประเมินด้าน ความรู้เท่าทันปัญญาประดิษฐ์ (AI Literacy) ที่เพิ่มเข้ามาในปีนี้ เผยให้เห็นภาพที่น่ากังวล คนไทยมีคะแนนเฉลี่ยเพียง 3.18 จาก 5.00 ซึ่งถือว่าอยู่ในระดับกลาง
ผลการสำรวจนี้แสดงให้เห็นว่า คนไทยส่วนใหญ่ยังขาดความเข้าใจเกี่ยวกับเทคโนโลยี AI อย่างเพียงพอ และมีความเสี่ยงต่อการใช้งานที่ไม่เหมาะสม ในยุคที่ AI เริ่มเข้ามามีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวัน ทั้งในการทำงาน การศึกษา และการใช้ชีวิต
นางสายชล ทรัพย์มากอุดม หัวหน้าหน่วยธุรกิจสื่อสารองค์กรและรัฐกิจสัมพันธ์ AIS กล่าวว่า การส่งเสริมการเรียนรู้เท่าทัน AI จึงเป็นหัวใจสำคัญในการเตรียมพลเมืองดิจิทัลไทยให้พร้อมรับมือกับอนาคตอย่างมั่นคงและปลอดภัย
สถานการณ์นี้ชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นเร่งด่วนในการพัฒนาหลักสูตรและกิจกรรมการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับ AI เพื่อให้คนไทยสามารถใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีนี้อย่างเหมาะสมและหลีกเลี่ยงผลกระทบเชิงลบ
Digital Rights ช่องว่างความเข้าใจที่ต้องเติมเต็ม
ประเด็นที่น่าสนใจอีกประการหนึ่ง คือ การขาดความเข้าใจในเรื่อง สิทธิทางดิจิทัล (Digital Rights) ของคนไทย โดยเฉพาะด้านการสื่อสารและการมีส่วนร่วมทางดิจิทัล
คนไทยส่วนใหญ่ยังขาดความเข้าใจในเชิงลึกเกี่ยวกับสิทธิในความเป็นส่วนตัว เสรีภาพในการแสดงออก การตัดสินใจอย่างถูกต้องเหมาะสม และการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารอย่างเท่าเทียม
สถานการณ์นี้สะท้อนให้เห็นถึงความจำเป็นในการเร่งสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับสิทธิของตนเองและการเคารพสิทธิของผู้อื่น ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการสร้างวัฒนธรรมดิจิทัลที่มีความรับผิดชอบและยั่งยืนในสังคมไทย
การขาดความรู้ในด้านนี้อาจนำไปสู่ปัญหาต่างๆ เช่น การถูกละเมิดสิทธิส่วนบุคคล การแพร่กระจายข้อมูลเท็จ หรือการใช้สื่อดิจิทัลในทางที่ผิด
หลักสูตรอุ่นใจไซเบอร์พิสูจน์ประสิทธิผลแล้ว
ข่าวดีจากการวิจัยเชิงทดลองที่ AIS ร่วมมือกับ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) คือ การพิสูจน์ประสิทธิผลของหลักสูตร “อุ่นใจไซเบอร์” ที่สามารถช่วยยกระดับสุขภาวะดิจิทัลของผู้เรียนได้จริง
ผลการวิจัยนี้ยืนยันว่า การให้ความรู้และฝึกทักษะผ่านหลักสูตรที่ออกแบบมาอย่างเหมาะสมสามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงบวกได้ ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญที่จะนำไปใช้ในการขยายผลและพัฒนาหลักสูตรให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
การพิสูจน์ประสิทธิผลนี้เป็นสัญญาณดีที่แสดงว่า การลงทุนในด้านการศึกษาและการสร้างความตระหนักรู้ด้านไซเบอร์สามารถเห็นผลเป็นรูปธรรมได้ และเป็นแนวทางที่น่าจะขยายผลไปยังหน่วยงานอื่นๆ
ดัชนีที่เป็นมากกว่าตัวเลข เครื่องมือกำหนดนโยบายประเทศ
Thailand Cyber Wellness Index ไม่ใช่เพียงแค่ตัวเลขชี้วัด แต่เป็น เครื่องมือสำคัญระดับประเทศ ที่ช่วยให้สามารถวางแผนเชิงนโยบายและออกแบบมาตรการที่ตอบโจทย์ทั้งในระดับประเทศและระดับชุมชน
ดัชนีนี้เป็นเสมือน “เข็มทิศ” สำหรับกำหนดทิศทางด้านนโยบาย การศึกษา การสื่อสาร และความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม โดยสามารถนำไปใช้ในหลายด้าน
การประยุกต์ใช้ดัชนีนี้สามารถช่วยในการออกแบบหลักสูตรที่เหมาะสม การพัฒนาบริการดิจิทัลที่เข้าถึงกลุ่มเป้าหมายอย่างแท้จริง การวางแผนการสื่อสารสาธารณะ และการลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล
ในระยะยาว ดัชนีนี้จะช่วยเสริมสร้างความมั่นคงทางไซเบอร์ให้แก่ประเทศและสร้างสังคมดิจิทัลที่ปลอดภัยและยั่งยืน
ผลสำรวจปี 2025 สะท้อนความท้าทายและโอกาส
ผลการสำรวจในรอบนี้สะท้อนให้เห็นทั้งความก้าวหน้าและความท้าทายของสังคมไทยในยุคดิจิทัล แม้ว่าจะมีแนวโน้มปรับตัวดีขึ้นจากปีก่อน แต่การที่คนไทยส่วนใหญ่ยังอยู่ในระดับพื้นฐาน (0.70 คะแนน) นั่นหมายความว่าเรายังมีพื้นที่ในการพัฒนาอีกมาก
การที่มีกลุ่มเสี่ยงที่ชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นเด็กหรือผู้สูงอายุ รวมถึงการขาดทักษะด้าน AI และ Digital Rights เป็นสัญญาณเตือนที่สำคัญที่ทุกภาคส่วนต้องร่วมมือกันแก้ไข
อย่างไรก็ตาม การที่มีเครื่องมือวัดผลที่เป็นระบบและมีหลักสูตรที่พิสูจน์ประสิทธิผลแล้ว แสดงให้เห็นว่าเรามีโอกาสและความพร้อมในการพัฒนาสุขภาวะดิจิทัลของคนไทยให้ดีขึ้นได้
ผู้ที่สนใจตรวจเช็กสุขภาวะทางดิจิทัลของตัวเองสามารถเข้าใช้บริการได้ที่ https://aunjaicheck.ais.th และอ่านรายละเอียดผลการศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ https://sustainability.ais.co.th/th/sustainability-projects/thailands-cyber-wellness-index
ติดตามข่าวสาร อัปเดตเทคโนโลยี รีวิวของใหม่ก่อนใคร ได้ทาง www.techoffside.com และ ช่องทางโซเชียล Facebook, Instagram, YouTube และ TikTok
